Zabytki militarne Pomorza

Kierownik projektu – dr Andrzej Drzewiecki

Koordynator i pracownik naukowy – dr Mariusz Kardas

Początek pracy – styczeń 2012 r. Planowany okres realizacji projektu: 36 miesięcy.

Cel naukowy projektu

 Pomorze, to szczególne miejsce na mapie Polski, gdzie ścierały się wpływy różnych kultur, ambicji i dążeń politycznych oraz zmagań militarnych. W ten sposób, na przestrzeni dziejów kształtował się współczesny charakter Pomorza, które, zwłaszcza po przemianach 1989 roku, odzyskuje swoją podmiotowość i tożsamość. Współcześnie, nie ma ani tendencji, ani tym bardziej potrzeby, aby tych zjawisk nie dostrzegać, a tym bardziej je lekceważyć. Wielokulturowość, to cecha wyjątkowa, która jest niezwykle inspirująca, również dla podejmowania badań naukowych, jest promowana w ramach koncepcji „małych ojczyzn” i Europy regionów. Wielokulturowość, na którą tu zwracamy uwagę jest również obecna w obszarze pozostałości militarnych na Pomorzu, licznych grodach obronnych, umocnieniach, fortyfikacjach oraz innych „pozostałościach”, które czekają na swoje odkrycie i przywrócenie o nich pamięci. Potrzebne są jednak w tym kierunku planowe działania, które ową różnorodność i jej tajemniczy charakter usystematyzują i spowodują, że będą one służyły następnym pokoleniom, jako przedmiot wiedzy, kultury, turystyki oraz innych przeżyć emocjonalnych.

  Proponowany projekt badawczy koresponduje z dwiema specjalnościami: Historią wojskowości i Pomorzoznawstwem: realizowanymi na studiach I stopnia na kierunku historia w Instytucie Historii Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej. W szerokim zakresie problematyka militariów oraz innych obiektów historycznych Pomorza znalazła swoje odzwierciedlenie w programie studiów II stopnia, w specjalności: Pomorzoznawstwo oraz Historia wojskowości morskiej.

Uczelnia oraz realizujący w niej swoje zadania naukowo – badawcze oraz dydaktyczno – wychowawcze Instytut Historii posiadają wszelkie dane, by z powodzeniem podejmować badania dotyczące historii Pomorza oraz występujących na tym obszarze wszelkich obiektów zabytkowych, ze szczególnym uwzględnieniem militariów. Od kilku lat mamy na Pomorzu do czynienia z interesującą oddolną inicjatywą obywatelską, której efektem są ciekawe obiekty „muzealne”, przywracające pamięć o wydarzeniach z przeszłości. Spontaniczność, o której tu mówimy, potrzebuje profesjonalnego wsparcia, zwłaszcza warsztatu metodologicznego, który pozwoli nadać jej przemyślany i uporządkowany charakter. Tego zadania zamierza się podjąć zespół pracowników naukowych Instytutu Historii, przedkładając niniejszy wniosek.
          Nie bez znaczenia jest również zamysł powiązania projektu z edukacją historyczną studentów i młodzieży szkół współpracujących z Uczelnią, realizowaną w ramach przywołanych specjalności. Udział ten widzimy poprzez praktyki studenckie oraz prowadzenie przez studentów samodzielnych badań pod kierunkiem nauczycieli akademickich. Pierwsze efekty takich działań są już widoczne, chociażby poprzez zaangażowanie studentów w pracach grup rekonstrukcji historycznych. Celowym byłoby zorganizowanie profesjonalnego studia rekonstrukcji historycznych i montażu materiałów filmowych, które mogłoby stanowić praktyczną szkołę obcowania z historią i na jej bezie tworzenia nowych wartości poznawczych i emocjonalnych.

Efekt pracy:

      Produktem finalnym powinna być naukowa monografia, przewodniki metodyczne i turystyczne, bogato ilustrowane, która stanowić będą podręczniki i materiały poglądowe wspierające proces edukacji historycznej. Ważnym zadaniem, oprócz identyfikacji obiektów militarnych, będzie ich rewitalizacja, oczywiście w ramach programów samorządowych. O tym, że jest to możliwe przekonują przedsięwzięcia wykonane na Półwyspie Helskim, gdzie udostępniono zwiedzającym i licznie przybywającym turystom: Muzeum Obrony Wybrzeża, Ośrodek Oporu w Jastarni, czy chociażby prywatne muzeum „Pod strzechą”. Wskazane tu przykłady podpowiadają, że jest do takich działań sprzyjający klimat społeczny, który nauka powinna odpowiednio skonsumować.